Refrakcyjne wady wzroku takie jak krótkowzroczność czy nadwzroczność pojawiają się coraz częściej zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Do tego typu wad zalicza się również astygmatyzm, o którym mówi się nieco mniej.
Tymczasem przypadłość ta występuje równie często i to pod kilkoma postaciami, o których istnieniu warto wiedzieć. Czym jest astygmatyzm, jakie są jego objawy i rodzaje? Sprawdź, jak rozpoznać ten rodzaj wady i odpowiednio zadbać o swój wzrok.
Czym jest astygmatyzm?
Astygmatyzm określany bywa również jako niezborność. To wada wzroku związana z występowaniem nieprawidłowości w zakresie symetrii obrotowej gałki ocznej. W efekcie na siatkówce powstaje obraz niepunktowy. Przejawia się to zaburzeniem kształtu przedmiotów, pogorszeniem kontrastu czy ostrości widzenia.
W odpowiedzi na pytanie, czym jest astygmatyzm, można stwierdzić, że to jedna z najczęściej występujących wad wzroku, która może jednocześnie pojawiać się wraz z innymi zaburzeniami typu refrakcyjnego.
Cechą charakterystyczną astygmatyzmu, która powoduje problemy z prawidłowym widzeniem, jest niesymetryczny kształt rogówki oka. To właśnie zadaniem tej przezroczystej warstwy przedniej części gałki ocznej jest załamywanie promieni świetlnych wpadających do oka i odpowiednie skupianie ich na siatkówce. W wyniku rozproszenia promieni światłoczułe komórki siatkówki z tylnej części oka nie są w stanie przekazać do mózgu właściwie odtworzonego obrazu. U osób z astygmatyzmem rogówka ma kształt owalny lub eliptyczny, podczas gdy u ludzi zdrowych – kulisty.
Jak widzi osoba z astygmatyzmem?
Astygmatyzm oka w głównej mierze wpływa na ostrość widzenia – niezależnie od odległości obrazów. Postrzegane przedmioty są zamglone, niewyraźne, a im większa jest wada wzroku, tym bardziej zaburzone są kształty i kontury poszczególnych przedmiotów. Osoba z astygmatyzmem ma wrażenie rozmycia, a często też przechylenia poszczególnych rzeczy.
Jakie są przyczyny astygmatyzmu?
W głównej mierze wada wzroku astygmatyzm pojawia się na skutek predyspozycji genetycznych. Niekiedy jednak niezborność może wystąpić przez doznanie mechanicznych urazów oka lub też zaistnienie niektórych schorzeń gałki ocznej.
Przyczyną astygmatyzmu u niemowląt mogą być wrodzone wady rogówki oraz soczewki, co wymaga bezwzględnej interwencji okulistycznej i podjęcia właściwej formy korygowania.
Rodzaje astygmatyzmu
Astygmatyzm oka można sklasyfikować wg wielu kryteriów. Ze względu na niezborność występującą jednocześnie z innymi wadami refrakcji wyróżnia się astygmatyzm krótkowzroczny i astygmatyzm nadwzroczny.
Astygmatyzm krótkowzroczny
To typ astygmatyzmu występującego wraz z krótkowzrocznością. W przypadku tej wady pojawiają się nie tylko objawy charakterystyczne, ale także zauważalne jest, że im dalej znajdują się przedmioty i obrazy, tym bardziej są rozmyte. Jest to spowodowane skupianiem się promieni świetlnych przed siatkówką.
Astygmatyzm nadwzroczny
W przypadku astygmatyzmu nadwzrocznego ma miejsce odwrotna sytuacja. Poza objawami typowymi dla niezborności rozmyte są przedmioty widziane z bliska. Im jednak dalsza odległość, tym stają się wyraźniejsze na tyle, na ile pozwala stopień zaawansowania astygmatyzmu. W tym przypadku promienie świetlne skupiają się za płaszczyzną siatkówki.
Astygmatyzm – objawy, których nie należy lekceważyć
Symptomy niezborności są dość charakterystyczne i w przypadku ich występowania należy jak najszybciej skonsultować się z okulistą, który zbada wzrok i oceni, czy faktycznie u danej osoby występuje wada wzroku. Astygmatyzm wyróżniają takie objawy jak:
- podwójne lub zamazane widzenie niezależnie od odległości, w jakiej znajduje się dany przedmiot,
- nieostre widzenie z daleka, jak i z bliska,
- przymykanie powiek i mrużenie oczu w celu wyostrzenia obrazu,
- pogorszenie widzenia po zmierzchu, nocą oraz przy słabym oświetleniu,
- uczucie przemęczenia oczu.
Chociaż niezborność najczęściej występuje w obu oczach jednocześnie, niekiedy zdarza się również astygmatyzm w jednym oku.
Astygmatyzm – objawy neurologiczne
Objawami towarzyszącymi są także oznaki natury neurologicznej. Najczęściej są to:
- problemy z rozróżnianiem kształtów, liter czy cyfr,
- przechylanie głowy na jedną stronę,
- nudności i bóle głowy,
- problemy ze zrozumieniem tekstu czytanego.
Prosty test na astygmatyzm
W celu wstępnej, samodzielnej weryfikacji można wykonać szybki i prosty test na astygmatyzm. Aby wykonać test, warto skorzystać z jednego z gotowych szablonów do testu dostępnych online. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby stworzyć go samodzielnie. W tym celu należy na białej kartce narysować czarnym pisakiem okrąg o średnicy 1 cm, a następnie poprowadzić od niego 50 prostych o tej samej długości i rozmieszczonych w równej odległości od siebie przy podstawie. Proste powinny mieć długość 4 cm.
Następnie należy spojrzeć na obrazek i odsunąć się na odległość jednego metra. Kolejny krok to zasłonięcie lewego oka i przyglądanie się obrazkowi przez 10 sekund. Tę samą czynność należy wykonać z drugim okiem. Jeżeli linie będą jednakowo czarne, w tej samej odległości i tak samo wyraźne, test na astygmatyzm przebiegł prawidłowo. W przypadku, gdy można odnieść wrażenie, że linie bledną, poruszają się lub zmieniają położenie względem siebie, warto skonsultować się z okulistą. To znak, że być może rozwija się astygmatyzm w jednym oku lub w obu.
Czy astygmatyzm jest dziedziczny?
Chociaż dokładny mechanizm występowania astygmatyzmu nie został do końca poznany, uważa się, że niezborność jest dziedziczną wadą wzroku. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przypadku wystąpienia tego rodzaju zaburzenia u najbliższych członków rodziny, wada wzroku wcześniej czy później pojawi się także u spokrewnionej osoby.
Astygmatyzm u dzieci
Astygmatyzm bywa szczególnie niebezpieczny zwłaszcza w przypadku dzieci. Jeżeli wada nie zostanie zdiagnozowana i właściwie skorygowana przed ukończeniem przez dziecko 3. roku życia, może dojść do poważnych powikłań w przyszłości w postaci niedowidzenia w jednym lub obu oczach.
W sytuacji, gdy astygmatyzm oka rozwinie się dopiero dzieci w wieku szkolnym, brak skorygowania wady może powodować znaczne problemy w nauce czytania i pisania, a także bóle głowy i kłopoty z koncentracją.
Astygmatyzm – leczenie specjalistyczne
W korygowaniu astygmatyzmu stosuje się indywidualnie dobierane do wady danego pacjenta korekcyjne szkła cylindryczne, które umożliwiają ogniskowanie światła w różnych miejscach z odmienną intensywnością. Właściwie dopasowane do wady wzroku oraz oprawy okularów korekcyjnych soczewki jednoogniskowe zapewniają komfortowe widzenie w przypadku niezborności różnego typu.
Astygmatyzm można też korygować za pomocą szkieł kontaktowych. W tym przypadku muszą to być jednak soczewki toryczne. Istnieje również możliwość wykonania zabiegu laserowego korygującego tę wadę wzroku.
Czy astygmatyzm można wyleczyć okularami?
Okulary na astygmatyzm to obecnie jedna z najskuteczniejszych i najchętniej wybieranych metod korekcji tej wady wzroku. Aby jednak zarówno niewielka, średnia, jak i zaawansowana niezborność została skorygowana w sposób odpowiedni, konieczne jest odwiedzenie dobrego specjalisty w zakresie okulistyki.
Równie ważny jest jednak wybór okularów na astygmatyzm. W tym celu warto postawić na nowoczesne rozwiązania oraz innowacyjne technologie i wybrać szkła zapewniające najlepszą ostrość widzenia, a jednocześnie komfort użytkowania. Pomoże w tym doświadczony optyk dysponujący standardowymi, jak i nowoczesnymi rozwiązaniami w zakresie doboru szkieł na astygmatyzm. Takich specjalistów znajdziesz w Hoya Vision.
Czym grozi nieleczony astygmatyzm?
Wada wzroku taka jak astygmatyzm, która nie zostanie poddana dokładnej diagnostyce i skorygowaniu, może być pośrednią przyczyną problemów ze zdrowiem i źródłem wielu niebezpiecznych sytuacji. Niekorygowane wady wzroku znacznie szybciej ulegają pogłębianiu się, co obniża komfort i jakość życia oraz utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wraz z astygmatyzmem mogą też pojawić się bóle głowy, dokuczliwe pieczenie i swędzenie oczu, a także przewlekłe zapalenie spojówek.
Niekorygowany astygmatyzm u dzieci często powoduje niechęć do nauki, szybkie męczenie się oczu, kłopoty z czytaniem i problemy z koncentracją.
Czy astygmatyzm może się cofnąć?
Niezborność to wada wzroku, która nie ulega samoistnemu cofnięciu. Aby ją skutecznie korygować, niezbędne są odpowiednio dobrane okulary na astygmatyzm lub soczewki kontaktowe.
Niekiedy zmniejszenie poziomu zaawansowania dostrzegalne jest w przypadku dzieci, zwłaszcza do 7. roku życia. To okres, kiedy dochodzi do intensywnego wzrostu i zmian w organizmie, dlatego też istnieje prawdopodobieństwo, że zaburzenie może ulec zmniejszeniu.
Astygmatyzm, podobnie jak pozostałe wady wzroku, wymaga specjalistycznej diagnostyki i korygowania. Aby poprawić jakość i komfort widzenia na co dzień oraz zadbać o swój wzrok, należy korzystać nie tylko z usług renomowanych i doświadczonych specjalistów w zakresie okulistyki, ale też uznanych optyków.
