Prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku wpływa nie tylko na jakość naszego życia, ale również na zdolność wykonywania codziennych zadań. Podstawą szybkiego wykrycia wady refrakcji lub choroby oczu jest regularne badanie wzroku. Nie należy się go bać. Warto natomiast wiedzieć, jak przebiega i jak się do niego przygotować.
Do kogo udać się na badanie wzroku?
Kiedy niepokoi nas stan naszego wzroku, intuicyjnie kierujemy się do okulisty. Jest to oczywiście zasadne. Warto jednak wiedzieć, że nie jest on głównym specjalistą w zakresie refrakcji.
Okulista to lekarz, którego zadaniem jest przede wszystkim rozpoznawanie schorzeń, diagnostyka, a także leczenie oczu. Posiada również kompetencje w określaniu wad refrakcji, jednak w tej dziedzinie wiodącym specjalistą jest optometrysta.
Optometrysta to osoba, która zajmuje się głównie wadami wzroku. Może on ocenić stan narządu wzroku, dobrać odpowiednią korekcję, a jeśli wykryje ewentualne nieprawidłowości lub choroby oczu, skieruje cię do okulisty, który zajmie się dalszą diagnostyką i leczeniem.
Kiedy należy wybrać się do specjalisty?
Regularne badania pomagają w wykrywaniu i monitorowaniu problemów ze wzrokiem, takich jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm. Ponadto badanie może stanowić pierwszy krok w wykrywaniu poważniejszych schorzeń, takich jak jaskra czy uszkodzenie siatkówki. Dlatego bezwzględnie należy się na nie zgłosić, kiedy ze wzrokiem lub oczami dzieje się coś niepokojącego. Problem z ostrością wzroku, podwójny, rozmazany lub zamglony obraz, gorsze widzenie w nocy, częste bóle głowy, które nie mają innej wyraźnej przyczyny – to najczęstsze symptomy mogące świadczyć o wadzie wzroku lub chorobie.
Warto jednak pamiętać, że aby udać się na badanie wzroku, nie potrzebujemy mieć powodu w postaci niepokojących objawów. Podstawowe badanie wzroku warto wykonywać profilaktycznie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Jak często należy badać wzrok?
Osoby, które nie odczuwają żadnych objawów pogorszenia widzenia, powinny odbywać badanie kontrolne przynajmniej raz na dwa lata. Częstsze wizyty, np. raz w roku, odbywać powinny osoby genetycznie obciążone lub te, u których występuje wada wzroku czy choroba oczu. Warto by specjalistę częściej odwiedzały także osoby będące w szczególny sposób narażone na szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych i te, których praca wymaga długotrwałego korzystania z komputera. Wizyta u okulisty minimum raz do roku zalecana jest również osobom po 40. roku życia, seniorom i młodzieży do 20. roku życia.
Badanie wzroku: pierwsza wizyta – jak się przygotować?
Pierwszą wizytę specjalista rozpocznie od przeprowadzenia pogłębionego wywiadu z pacjentem. Zapyta o wszelkie istotne informacje dotyczące występowania chorób w rodzinie, ogólnego stanu zdrowia, rodzaju wykonywanej pracy, stylu życia czy zauważonych objawów. Wbrew pozorom to ważny etap, gdyż często pozwala ustalić, z jakim problemem ma się do czynienia i co może stanowić jego przyczynę.
Jeżeli jesteś w trakcie leczenia, na wizytę koniecznie zabierz ze sobą udokumentowaną historię choroby oraz listę przyjmowanych leków. Natomiast, jeśli badanie dotyczy wady wzroku, warto przynieść dotychczasowe okulary oraz wyniki wcześniejszych badań, które będą przydatne w ustaleniu progresji wady.
Elementem przygotowania powinien być także odpoczynek – warto dobrze się wyspać i pozwolić oczom na relaks bez konieczności wzmożonej pracy.
Badanie wzroku – jak przebiega?
Po zebraniu wywiadu, specjalista przeprowadzi kilkuetapowe badanie, które pozwoli postawić trafną diagnozę i dobrać odpowiednią korekcję.
Kolejność wykonania badań może być różna, natomiast kluczowe etapy są zazwyczaj takie same:
- badanie ostrości wzroku – proste badanie, w którym pacjent odczytuje litery lub znaki z tablicy ustawionej w odległości 5-6 m (do dali) lub 30 cm (do bliży). Badanie to pozwala specjaliście subiektywnie określić ostrość widzenia każdego z oczu.
- refrakcja przedmiotowa, czyli komputerowe badanie wzroku przy użyciu refraktometru. Pacjent opiera podbródek na podpórce i zagląda do urządzenia, w którym widać światło lub obraz. Urządzenie obiektywnie określa moc soczewki potrzebnej do skupienia światła na siatkówce w tylnej części oka. Maszyna określa wielkość wady wzroku jedynie orientacyjnie, a wydrukowany wynik nie powinien stanowić podstawy do wystawienia ostatecznej recepty. Zamiast refraktometru specjalista może użyć retinoskopu, który jest ręcznym instrumentem służącym do pomiaru refrakcji. Osoba przeprowadzająca badanie oświetla oko urządzeniem i obiektywnie określa wartość soczewki okularowej potrzebnej do skorygowania wady wzroku.
- refrakcja podmiotowa – badanie polegające na doborze korekcji, w którym specjalista zapyta cię, czy widzisz „lepiej w soczewce pierwszej czy w soczewce drugiej”, a na podstawie odpowiedzi precyzyjnie określi wadę wzroku i dobierze soczewki, które zapewnią najlepszą ostrość widzenia i największe poczucie komfortu. Podczas tego badania przeprowadzane jest kolejno określenie najlepszej korekcji sferycznej oraz określenie osi i mocy cylindra.
- badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego – badanie tonometryczne, podczas którego oko poddaje się podmuchowi powietrza, a precyzyjne urządzenie oblicza ciśnienie wewnątrzgałkowe na podstawie siły, z jaką gałka oczna opiera się temu działaniu. Badanie ciśnienia wewnątrz oka jest bezkontaktowe i całkowicie bezbolesne. Jest ważnym badaniem, które może pozwolić na wczesne wykrycie chorób oczu.
- badanie w lampie szczelinowej pozwala sprawdzić, czy występują jakiekolwiek uszkodzenia struktur gałki ocznej. Pacjent opiera podbródek na podpórce, a osoba badająca przez mikroskop kontroluje przednią część oka, tęczówkę, rogówkę, powieki itp. Ponadto specjalista korzystając z trzymanej w ręku dodatkowej soczewki, może sprawdzić wewnętrzne struktury oka, siatkówkę oraz tarczę nerwu wzrokowego.
- badanie pola widzenia pozwala określić ubytki w polu widzenia. Jest badaniem bardzo istotnym w diagnostyce chorób siatkówki i nerwu wzrokowego.
Ile trwa badanie wzroku?
Długość wizyty jest sprawą indywidualną i uzależnioną od wielu czynników. Można przyjąć, że przeciętnie trwa ok. 20-40 minut. Jednak w przypadku konieczności podania kropli rozszerzających źrenice, czas wizyty może przedłużyć się o ok. 20 minut.
Możliwe zalecenia po zbadaniu wzroku
Oczywiście najlepiej jest, jeśli badanie wzroku potwierdzi jego dobrą kondycję. Jednak nie zawsze się tak dzieje. Dlatego, kiedy specjalista uzyska wszystkie informacje potrzebne do określenia rodzaju oraz wartości wady wzroku i nic w budowie ani funkcjonowaniu oka pacjenta nie wzbudzi jego niepokoju, może wypisać receptę na soczewki okularowe. Warto wybrać się z nią do salonu optycznego, by rozpocząć ostatni, choć dla wielu najprzyjemniejszy etap, czyli dobór okularów. Producenci, w tym np. Hoya oferują szeroki wachlarz soczewek okularowych, dlatego warto o pomoc poprosić optyka, który wybierze model najlepiej odpowiadający naszym potrzebom.
